تحلیل حقوقی ماهیت قرارداد درمان

وضعیت خاص قراردادهای پزشکی و شرایط و ویژگی های آن به گونه ای است که نمی توان آنها را در چارچوب عقود معیّن مورد مطالعه قرارد داد؛ از این رو به نظر می رسد که از نظر حقوقی، قرارداد پزشکی نوعی عقد نامعیّن است که با تکیه بر مفاد ماده قانون مدنی، شرایط ویژه و تعهدات خاص قراردادهای درمان را داراست که بر طبق توافق طرفین لازم الاجرا است. هرچند که اعتقاد به اجاره بودن ماهیت قرارداد معالجه، یکی از پر طرفدارترین نظریه در میان فقها محسوب می شود که در عمل نیز بیشتر احکام و روابط میان پزشک و بیمار در قالب آن تبیین می شود اما یکی از مهمترین علت ناسازگاری آن با عقد معالجه، در جایز بودن عقد معالجه از طرف بیمار (ماده 13 آئین نامۀ تخلفات صنفی پزشکان) است در حالی که عقد اجاره مبتنی بر لزوم طرفین است. بطلان نظریۀ وکالت یا پیمانکاری بودن عقد قرارداد معالجه نیز روشن می باشد اما اعتقاد به جعاله بودن قرارداد معالجه با توجه به وسعتی که در جعاله وجود دارد از طرفداری فقها و حقوقدانان زیادی سود می برد.